چرا افراد به بیماری ام‌اس مبتلا می‌شوند؟

مبتلا شدن افراد به بیماری ام‌اس به دلیل حمله‌های اشتباه سیستم ایمنی بدن به مغز شکل می‌گیرد، اما هنوز علت مشخصی برای این موضوع که چرا اتفاق می‌افتد، وجود ندارد. طبق تحقیقاتی که در طی سال‌ها توسط دانشمندان درباره این سوال انجام شده فقط می‌توان به برخی عوامل تشدید کننده که احتمال مبتلا شدن به ام‌اس را افزایش می‌دهند از جمله ژنتیک و سابقه خانوادگی در این بیماری، محیط زندگی و همچنین تماس با برخی ویروس‌ها مانند آپشتین بار اشاره کرد.

اما باید به این موضوع هم آگاه باشیم که داشتن سبک زندگی سالم، تاثیر بسزایی در مدیریت علائم ناشی از بیماری ام‌اس داشته و حتی احتمال مبتلا شدن به آن را کاهش می‌دهد. برای مثال داشتن رژیم غذایی همراه با میوه‌ و سبزیجات، ورزش و فعالیت جسمی منظم، یوگا و مدیتیشن جهت کاهش استرس‌های مداوم، عدم استفاده از سیگار و خواب مناسب رابطه‌ی مستقیمی با بهبود بیماران ام‌اس و کیفیت زندگی آن‌ها دارد.

راه‌های تشخیص اولیه بیماری ام‎اس :

آزمایش‌های متعددی جهت تشخیص بیماری ام‌اس وجود دارد که پس از بررسی علائم بیمار و مطابقت دادن آن‌ها با علائم ام‌اس انجام می‌شود، زیرا بیماری‌های دیگری نیز هستند که ممکن است علائم مشابه ام‌اس را داشته باشند و پزشک باید از بین این بیماری‌ها تشخیص درست را به فرد بیمار اعلام کند. بنابراین، اگر فردی دچار نابینایی در یک یا هر دو چشم، بی‌حسی و گزگز شدن پاها یا یک سمت از بدن خود شده باشد بهتر است ابتدا با یک پزشک ام‌اس مشورت کرده، سپس برای انجام آزمایشات مرتبط و ارزیابی دقیق‌تر از شرایط بیماری خود به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند.

آزمایشات برای تشخیص بیماری ام‌اس

در ادامه به برخی از آزمایشاتی که برای تشخیص ام‌اس هستند، اشاره خواهیم کرد:

معاینات عصبی: شامل معایناتی که مرتبط با مهارت‌های هماهنگی و تعادل در بدن، قدرت دست و پاها، کنترل عضلات و بررسی گفتار افراد می‌شود.

اسکن ام‌آر‌آی: درصد بسیار بالایی از تشخیص‌ بیماری ام‌اس به کمک این اسکن انجام شده که به‌وسیله امواج مغناطیسی می‌تواند تصاویر دقیقی از داخل بدن در اختیار پزشکان بگذارد، اما تعداد محدودی از افراد هستند که پس از اسکن ام‌آرآی نیز، به آزمایشات دیگری جهت تشخیص درست نیاز پیدا می‌کنند.

پونکسیون کمر: نوعی نمونه‌برداری بوده که از قسمت پایین کمر و از مایع نخاعی که در آن قسمت وجود دارد، انجام می‌شود. درواقع به دلیل اینکه مایع نخاعی مغز و نخاع را احاطه کرده، با آزمایش کردن بر روی تغییرات این مایع می‌توانند متوجه شوند که آیا مشکلی در سیستم عصبی فرد به‌وجود آمده یا خیر.

آزمایش خون: بیماری ام‌اس با آزمایش خون قابل تشخیص نیست، این آزمایش فقط جهت تایید یا رد کردن بیماری‌هایی که با ام‌اس علائم مشابه دارند، از جمله کمبود ویتامین‌ها انجام می‌شود.

علائم اولیه بیماری ام‌اس:

بیماری ام‌اس در هر فرد ممکن است با علائم متفاوت و با شدت غیرقابل پیش‌بینی ظاهر شود، اما از مهم‌ترین علائم در اوایل بیماری می‌توان به خستگی، بی‌حسی برخی قسمت‌های بدن و تاری دید چشم اشاره کرد که اگر علائم اولیه نادیده گرفته شوند و توسط پزشک بررسی نشوند در مراحل شدیدتر بیماری علائم آن به فلج شدن، ازدست دادن بینایی و کاهش عملکرد مغز تبدیل خواهد شد. یکی از مؤثرترین عواملی که در روند بهبود بیماری ام‌اس وجود دارد، تشخیص به‌موقع و زودهنگام آن محسوب می‌شود.

دیگر علائم اولیه بیماری ام‌اس شامل موارد زیر می‌شود:

درد و اسپاسم‌های شدید در قسمت‌های مختلف بدن

مشکلات مرتبط با مثانه

اختلالات در عملکرد جنسی

مشکلات حسی و شناختی

گزگز کردن یا بی‌حسی موقت در دست‌ها و پاها

مشکلات تعادلی و داشتن سرگیجه

مشکلات گفتاری

افسردگی

آیا بیماری ام‌اس انواع مختلفی دارد؟ انواع ام اس MS

ام اس عود کننده و پیشرونده (PRMS یا progressive-relapsing MS)
ام اس اولیه پیشرونده (PPMS یا Primary-Progressive MS)
ام اس عود کننده و بهبود یابنده (RRMS یا Relapsing-Remitting MS )
ام اس ثانویه پیشرونده (SPMS یا Secondary-Progressive MS)

تفاوت و توضیح درباره انوع ام اس MS

انواع بیماری ام‌اس به چهار دسته‌ کلی از جمله عود کننده بهبود یابنده، عود کننده پیش‌رونده، پیش‌رونده اولیه و پیش‌رونده ثانویه تقسیم می‌شود که هر کدام از آن‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند که ما در ادامه به معرفی برخی از این ویژگی‌ها می‌پردازیم:

عود کننده بهبود یابنده: این نوع از ام‌اس، شایع‌ترین نوع آن بوده که به ام‌اس خوش‌خیم نیز آن شناخته می‌شود. زیرا، به داروهای مصرفی واکنش مثبتی نشان داده و پس از مدتی علائم آن بسیار کم می‌شوند. میانگین سن افرادی که به این نوع از ام‌اس مبتلا می‌شوند، 30 سال است.

عود کننده پیش‌رونده: افزایش ناتوانی، تشدید علائم بیماری و وجود حملات مکرر در بیماران از مهم‌ترین شاخصه‌های این نوع ام‌اس به‌شمار می‌رود. فقط 10 درصد از بیماران درگیر ام‌اس پیش‌رونده می‌شوند و میانگین سن مبتلایان 40 سال است. تنها راه تشخیص نوع ام‌اس هم فقط از طریق بررسی علائم و گزارش شرایط بیمار در گذر زمان محسوب می‌شود.

پیش‌رونده اولیه: در این نوع از ام‌اس، ابتدا علائم بیماران شدید بوده اما پس از مدتی حملات بیماری در آن‌ها خیلی کم دیده می‌شود. اما، به تدریج ام‌اس در بدن آن‌ها پیشرفت می‌کند و نیاز به بررسی مداوم آن وجود دارد.

پیش‌رونده ثانویه: درصد مبتلا شدن به ام‌اس پیش‌رونده ثانویه یا نوع دوم نسبت به انواع دیگر آن بسیار کم‌تر است. این نوع ام‌اس را به‌عنوان بدخیم‌ترین نوع ام‌اس می‌شناسند که روند افزایشی دارد و همزمان حملات بیماری هم برای افراد رخ می‌دهد.

راه‌های درمان بیماری ام‌اس:

درمان مولتیپل اسکلروزیس یا همان ام‌اس، شامل رویکردهای متعددی است که هدف آن کاهش حملات، کند کردن پیشرفت بیماری و مدیریت علائم است. از راه‌های درمان ام‌اس می‌توان به استفاده از داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی که نقش مهمی در کاهش فعالیت التهابی و کند کردن پیشرفت بیماری دارند اشاره کرد. همچنین، در موارد شدیدتر، روش‌هایی مانند پلاسمافرزیس (تعویض پلاسما) نیز، می‌تواند به بهبود بیماران کمک کند. باید توجه داشت که درمان‌های توانبخشی، شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی، برای بهبود عملکرد حرکتی و شناختی بیماران ام‌اس ضروری هستند. از سوی دیگر، روش‌های نوینی مانند سلول‌درمانی و مهارکننده‌های اختصاصی مسیرهای التهابی در حال مطالعه هستند که امید به درمان‌های مؤثرتر را افزایش داده‌اند. علاوه بر درمان‌های دارویی، تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و مدیریت استرس تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد. به‌طورکلی، درمان ام‌اس نیازمند رویکردی چندوجهی است که شامل دارودرمانی، توانبخشی و حمایت روانی برای کنترل علائم و بهبود عملکرد بیماران می‌شود.

لینک مقاله مرتبط با درمان ام‌اس در سایت مرکز توانبخشی نسیم در یافت‌آباد:
کاردرمانی برای بیمارن ام اس - مرکز کاردرمانی یافت اباد و جنوب غرب تهران