کاردرمانی ذهنی کودکان - مرکز کاردرمانی تخصصی
کاردرمانی ذهنی کودکان
کاردرمانی ذهنی به‌عنوان یکی از انواع روش‌های درمانی جهت بهبود اختلالات روان در کودکان و همچنین، افسردگی یا اضطراب در بزرگسالان محسوب می‌شود. کاردرمانگران در حوزه‌ی کاردرمانی ذهنی کودکان می‌توانند به کمک رویکردهای مختلف تخصصی، مفاهیم شناختی و مهارت‌های ذهنی را تقویت کنند. درواقع، کاردرمانی ذهنی برای کودکان به ایجاد هماهنگی بین جسم و ذهن آن‌ها به‌کار گرفته می‌شود که تا حد قابل توجهی هم در این عملکرد تاثیر داشته است. متخصصان با ارزیابی شرایط هر کودک فعالیت‌های مشخصی را برای او برنامه‌ریزی کرده تا در مدت زمان مشخصی بتوانند عملکردهای مغزی را اصلاح و کودکان را به حداکثر بهره‌گیری از توانایی‌های جسمی و ذهنی خود برسانند. درنتیجه، ما در ادامه‌ی این مقاله به بررسی جوانب مختلفی از کاردرمانی ذهنی کودکان خواهیم پرداخت.
هدف از کاردرمانی ذهنی برای کودکان چیست؟
مهم‌ترین هدف از انجام کاردرمانی ذهنی کودکان را می‌توان به این صورت توضیح داد که کودکان در اولین سال‌های زندگی خود، مسیری از رشد شناختی، جسمی و رفتاری را طی می‌کنند که البته، در برخی از آن‌ها مانند کودکان مبتلا به اوتیسم، سندروم داون، فلج مغزی یا اختلالات دیگر ممکن است به دلایل مختلفی این رشد با تاخیر رو‌به‌رو شود. بنابراین، چنین کودکانی که دچار فاصله در سن رشدی و تقویمی خود می‌شوند نیازمند نوعی مراقبت و انجام فعالیت‌های خاص توانبخشی مانند کاردرمانی ذهنی کودکان، جهت کاهش اثرات تأخیر رشد در جسم و مغز هستند. کاردرمانی ذهنی کودکان می‌تواند به کمک فرآیند شرکت در کلاس‌های گروهی مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و عاطفی کودک را تقویت کرده تا او به استقلال بیشتری در انجام فعالیت‌های روزمره خود برسد.
کاردرمانگرهای ذهنی چه نوع خدماتی ارائه می‌دهند؟
خدمات و رویکردهای کاردرمانی ذهنی کودکان در جهت بهبود مهارت‌های شناختی تا تقویت عملکردهای روزمره مؤثر است. کاردرمانگرانی که در زمینه کاردرمانی ذهنی کودکان فعالیت می‌کنند، با هدف بهبود عملکردهای شناختی، رفتاری و اجتماعی مراجعین خود، از روش‌های علمی و کاملا شخصی‌سازی شده استفاده می‌کنند. این متخصصان به کودکانی که با مشکلاتی مانند نقص توجه و تمرکز، اختلالات یادگیری، تاخیر در رشد شناختی، مشکلات پردازش حسی و چالش‌های رفتاری مواجه‌اند، کمک می‌کنند تا توانایی‌های ذهنی و عملکردی خود را ارتقا دهند.
رویکردهای کاردرمانی ذهنی کودکان بسته به نیاز کودک متفاوت است. بنابراین، برخی کاردرمانگران از تمریناتی مبتنی بر عملکرد اجرایی استفاده می‌کنند تا مهارت‌هایی مانند برنامه‌ریزی، حل مسئله و خودتنظیمی را تقویت کنند. برخی دیگر از تمرینات درمانی هم با استفاده از بازی‌های مختلف انجام می‌شود تا تعامل اجتماعی و توانایی‌های شناختی کودک را به شکل طبیعی و انگیزه‌بخش تقویت کنند. در مواردی که پردازش حسی کودک دچار مشکل است، رویکرد یکپارچگی حسی برای بهبود پردازش و واکنش‌های مناسب به محیط به کار می‌رود. کاردرمانی ذهنی کودکان، با ارزیابی دقیق هر کودک و طراحی برنامه‌ای متناسب با نیازهای فردی، به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های زندگی روزمره، عملکرد تحصیلی و ارتباطات اجتماعی خود را بهبود ببخشند و استقلال بیشتری کسب کنند.
چگونه متوجه شویم که کودک نیاز به کاردرمانی ذهنی دارد؟
تشخیص اینکه یک کودک نیاز به کاردرمانی ذهنی کودکان دارد یا خیر، بستگی به رفتارها، مهارت‌های شناختی و عملکرد روزمره آن‌ها دارد. بنابراین، اگر کودک شما در برخی از زمینه‌های زیر دچار مشکل است، ممکن است به ارزیابی یک کاردرمانگر ذهنی نیاز داشته باشد.
مشکلات توجه و تمرکز: اگر کودک به سختی روی یک فعالیت متمرکز می‌شود، مدام حواسش پرت می‌شود یا نمی‌تواند کارهایش را به پایان برساند ممکن است کاردرمانی ذهنی کودکان در این راستا به او کمک کند.
اختلال در یادگیری: مشکلاتی مانند دشواری در درک مفاهیم پایه‌ای، خواندن، نوشتن یا ریاضیات ممکن است نشانه‌ای از نیاز به مداخله باشد.
مشکلات حافظه و پردازش اطلاعات: فراموش کردن مکرر اطلاعات، ناتوانی در دنبال کردن دستورالعمل‌های چندمرحله‌ای یا مشکل در به خاطر سپردن جزئیات روزمره.
تأخیر در انجام مهارت‌های اجرایی: دشواری در برنامه‌ریزی، حل مسئله، مدیریت زمان و سازماندهی وظایف برای کودک سخت است.
اختلالات حسی و پردازشی: حساسیت بیش از حد یا کمتر از حد به صداها، نور، لمس یا حرکت، که بر رفتار و تعاملات کودک تأثیر می‌گذارد.
مشکلات رفتاری و هیجانی: اضطراب، پرخاشگری، ناتوانی در کنترل احساسات یا سازگاری با تغییرات.
ضعف در مهارت‌های اجتماعی: مشکل در برقراری ارتباط با دیگران، ناتوانی در نوبت گرفتن یا درک احساسات دیگران.
اگر یکی یا چند مورد از این مشکلات را در کودک خود مشاهده می‌کنید و این چالش‌ها بر زندگی روزمره، تحصیل و روابط اجتماعی او تأثیر گذاشته‌اند، بهتر است با یک متخصص کاردرمانی ذهنی کودکان مشورت کنید. ارزیابی تخصصی می‌تواند نیاز کودک را مشخص کرده و برنامه‌ای متناسب با شرایط او طراحی کند.
نمونه تمرینات کاردرمانی ذهنی:
تمرینات کاردرمانی ذهنی کودکان وابسته به نوع و شدت مشکلات هر فرد متفاوت است که کاردرمانگر ذهنی در مرحله ارزیابی به تشخیص و طراحی تمرینات مختص هر فرد می‌پردازد. همچنین، باید درنظر داشت که کاردرمانی ذهنی کودکان نیازمند تخصص، تجهیزات و اهداف درمانی مشخصی بوده که در طی جلسات کاردرمانی تأثیر خود را بر کودک می‌گذارد. باتوجه به این موضوع و حساسیت بالای اختلالات روان در کودکان، انتخاب مرکز توانبخشی جهت گذراندن جلسات کاردرمانی ذهنی و تجربه‌ی کارکنان مرکز بسیار حائز اهمیت است. همچنین، اگر در محدوده جنوب غرب تهران، یافت‌آباد، تولید دارو، شهرک ولیعصر و فلاح به دنبال یک مرکز توانبخشی تخصصی هستید، مرکز توانبخشی نسیم گزینه مناسبی برای بهره‌گیری از خدمات کاردرمانی ذهنی کودکان محسوب می‌شود.
درنهایت، به برخی از تمرینات کاردرمانی ذهنی اشاره خواهیم کرد:
تمرینات افزایش تمرکز و درک محیطی
تمرینات یادگیری رنگ‌ها و اشکال هندسی
تمرینات کنترل خشم و آرام کردن ذهن
تمرینات فعالیت‌های روزمره مانند بستن دکمه‌های لباس
تمرینات مهارت‌های ارتباطی و رفتاری با دیگران
آیا کاردرمانی ذهنی برای بزرگسالان هم مؤثر است؟
کاردرمانی ذهنی کودکان معمولا برای سنین اولیه زندگی افراد توصیه می‌شود، اما گاهی ممکن است افراد در سنین بزرگسالی نیز، با توجه به مشکلات و اختلالات بتوانند با کاردرمانگر ذهنی درمان شوند و برخی مشکلات ذهنی در آن‌ها حل شود. از جمله اختلالاتی که در بزرگسالان هم با مراجعه به کاردرمانی ذهنی بهبود می‌یابد می‌توان به
افراد دچار سکته مغزی و آسیب‌های مغزی پس از آن
افراد دچار نقص در مهارت‌های ارتباطی
افراد دچار سندروم داون و بیماری‌های ذهنی دیگر
افراد دچار وسواس فکری، افسردگی یا اضطراب شدید
افرادی که دچار ضربه و آسیب به مخچه شده‌اند، اشاره کرد.
همچنین جهت مطالعه بیشتر درباره کاردرمانی ذهنی بزرگسالان می‌توانید از طریق لینک زیر به مقاله کاردرمانی ذهنی بزرگسالان در سایت مرکز توانبخشی نسیم مراجعه کنید.
لینک مقاله توانبخشی و کاردرماین بزرگسالان - آموزش و درمان